منبت کاری سنتی آباده :

آباده شمالی ترین شهر استان فارس است که هنر منبت آن در ظرافت و امتناع از تقلید و به کاربردن ابتکار و فکر در طرح نقش و فنون تولید، کاملا منحصر به آباده است. منبت کاری آباده و آثار شایسته اساتید بنام گذشته و امروز آن جایگاه ویژه ای در منبت سنتی ایران داشته و حتی زینت بخش بسیاری از موزه های دنیا است. طرح و نقش منبت آباده، اغلب شامل نقوش ریز گیاهی، گل و بوته ساده و بومی مثل گل نرگس، گل مینا، سه برگی، برگ بیدی و ... است. نقوش حیوانی، تصاویر انسانی (در قالب چهره شاعران و نقوش هخامنشی)، کتیبه و خط نوشته از دیگر نقوش مورد استفاده منبت کاران خوش ذوق آباده است. شیوه کنده کاری روی چوب در منبت آباده، به شیوه مقعر (با برجستگی ملایم و کم) در عناصر گل و برگهای پیچان بسیار روان و هماهنگ است.

ابزار اصلی مورد استفاده در منبت کاری سنتی آباده عبارت است از چاقو (مغار) های بسیار ساده که از فولاد آبدیده تهیه شده و نوک آنها اصالتا به صورت تخت بوده و همانند قلم خوشنویسی (گاهی  با زاویه های گوناگون) ساب خورده و فرم میگیرند. تولیدات نهایی شامل مصنوعات و محصولات چوبی منبت کاری شده شامل انواع ظروف (مانند قاشق شربت خوری، کاسه، بشقاب و ...)، انواع جعبه با مصارف مختلف (مانند جعبه زیور آلات، قلمدان و ...)، انواع قاب عکس و قاب آینه، تخته شطرنج و غیره است که با ابعاد گوناگون و عموما از چوب های گردو و گلابی و... ساخته می شوند.

منبت کاری سنتی آباده :

مستندسازی و پرونده نگاری رشته منبت سنتی آباده از سال ۱۳۹۲ آغاز شد. پس از آن در سال ۱۳۹۳، دریافت اولین گواهینامه ثبت نشان جغرافیایی در صنایع دستی کشور و در سطح ملی برای ((منبت آباده)) توسط شرکت تعاونی صنایع دستی هنرمندان مهبدهنر آباده صورت پذیرفت.

در مرحله بعد، پرونده منبت آباده به دفتر سازمان جهانی مالکیت های فکری (WIPO) در ژنو سوئیس ارسال شد تا در سال ۱۳۹۴،  اولین گواهینامه بین المللی ثبت نشان جغرافیایی در رشته های صنایع دستی ایران نیز برای ((منبت آباده)) صادر گردد که تا به امروز هم این رشته اولین دارنده این گواهینامه بین المللی در صنایع دستی کشور باشد. در همین سال پرونده کاملی از منبت آباده راهی دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شد تا ((فنون رشته منبت سنتی آباده)) پس از دفاعیات لازم در جلسه مربوطه در سال ۱۳۹۵، در فهرست آثار میراث ناملموس کشور ثبت گردد.

در این مقطع از زمان بود که پرونده بسیار پربار منبت آباده، مقدمات نامزدی شهر آباده در شورای راهبردی روستاها و شهرهای ملی سازمان میراث فرهنگی را رقم زد تا بالاخره در جلسه مورخ ۱۳۹۷/۴/۱۱ پس از ارائه دفاعیات تکمیلی، شهر آباده به عنوان ((شهر ملی منبت)) به تایید و تصویب این شورا رسید و پرونده منبت سنتی آباده به عنوان پرونده شاخص به شورای جهانی صنایع دستی ارسال که بعد از بازدید ارزیابان شورای جهانی از کارگاه های منبت، که در آبان ماه سال ۱۳۹۷ صورت پذیرفت با تایید شورای مذکور، شهر آباده به عنوان ((شهر جهانی منبت سنتی)) نام گذاری گردید.